کلاژن چیست؟ روش های ساده و موثر افزایش کلاژن پوست و مو

اگر زیبایی، جوانی و مراقبت از پوست جزئی از دغدغه‌ی شما باشد، حتما تا به حال چندین و چند بار نام کلاژن (Collagen) را شنیده‌اید. چیزی که از آن شبیه معجزه‌ای در جوانی و استحکام پوست و مو یاد می‌شود. همچنین شامپو موها (شامپو کلاژن OGX)، نرم کننده‌ها، ماسک‌های مو و محصولات مراقبت از پوست مثل سرم‌ها و کرم‌های زیادی در بازار وجود دارند که به آن‌ها کلاژن اضافه شده و احتمالا بارها به این محصولات در فروشگاه‌های آنلاین برخورده‌اید. در این مقاله، به این دو سوال پرکاربرد مصرف کنندگان که «کلاژن چیست ؟» و «آیا واقعا کلاژن برای پوست و مو مفید است؟» به‌طور مفصل پاسخ می‌دهیم.

کلاژن چیست؟

کلاژن نام یک پروتئین بسیار مهم در بدن انسان و موجودات مختلف است. این پروتئین در بدن ما توسط سلول‌هایی به نام فیبروبلاست در بافت پیوندی ساخته شده و سپس به محیط خارج سلولی فرستاده می‌شود. سلول‌های مختلفی در قسمت‌های متعدد بدن مانند استخوان، غضروف، دیواره ماهیچه‌ای رگ‌ها، و در لایه‌های زیرین بافت پوششی مثل پوست، این پروتئین ساختاری را می‌سازند.

مولکول‌های کلاژن از سه زنجیره پروتئینی و تعداد بسیار زیادی آمینواسید ساخته شده‌ که به دور هم پیچیده‌اند. بنابراین استحکام و سختی آن در درجه‌ی اول به خاطر ساختار خاصش است. این پروتئین بطور طبیعی در بدن ما و در تمام بافت‌های بدن به مقادیر متفاوت وجود دارد.

مولکول اسیدهیالورونیک یکی از مواد زمینه‌ای فضای بین سلولی است که از پراکنده شدن کلاژن جلوگیری کرده و رشته‌های این پروتئین را در کنار هم نگه‌ می‌دارد. به همین دلیل بسیاری از لابراتوارهای محصولات پوست و مو، هردوی آن‌ها را در محصول خود به‌کار می‌برند.

تا زمانی که سلول‌های بدن جوان هستند، میزان بالایی از این پروتئین را دائما تولید می‌کنند. اما همین‌طور که سن شخص و به تبع آن سن سلول‌های فیبروبلاست وی بالا می‌رود، میزان تولید بسیاری از مواد در بدن از جمله کلاژن و اسید هیالورونیک به تدریج کم‌تر و کم‌تر می‌شود. به‎طوری که اگر از این مساله غافل شده و کمبود آن در بدن را جبران نکنیم، به مرور پوست، ناخن، دندان، غضروف‌ها و بسیاری از بافت‌های حیاتی بدن استحکام و قدرتشان را از دست داده و گرفتار ضعف و پیری می‌شوند. دلیل عمده‌ی چین و چروک پوست و درد در ناحیه مفاصل و استخوان‌ها هم به همین موضوع برمی‌گردد و پاسخ به سوال کلاژن چیست ، این موضوع را مشخص می‌کند.

در دوران جوانی، نزدیک به 30% از پروتئین‌های بدن هر فرد را انواع کلاژن‌ها تشکیل می‌دهند، به‌طوری که از بافت‌های سالم جانداران قابل استخراج است.

اهمیت کلاژن در سلامت و زیبایی پوست

خاصیت ارتجاعی و استحکام پوست، ناشی از وجود همین پروتئین ارزشمند است. تا زمانی که تولید آن با حداکثر توان بالقوه سلول‌ها انجام شود، بافت‌های مختلف بدن (به خصوص پوست) محکم، شاداب و جوان هستند. اما همین‌طور که سن بالا می‌رود، تولیدش در سلول‌ها هم کمتر می‌شود و به همین دلیل با گذر عمر به سمت دوران میانسالی و پس از آن، پوست به مرور شل‌تر، افتاده‌تر و دچار چین و چروک یا سلولیت می‌شود.

بنابراین کلاژن فاکتور بسیار مهمی در حفظ جوانی، کشیدگی و صافی پوست است. با تکیه بر همین موضوع اثبات شده، کمپانی‌های مختلف سازنده محصولات مراقبت از پوست، در دهه‌ی اخیر این پروتئین خاص را به ترکیبات تولیداتشان اضافه کرده‌اند. چراکه ضعف و شل شدگی پوست را جبران کرده و سلول‌های مرده را با سلول‌های شاداب سابق جایگزین می‌کند. همچنین با حفظ رطوبت در پوست، از خشکی و ایجاد خط و خطوط روی پوست به خوبی جلوگیری می‌کند.

زمانی که بشر متوجه شد پروتئین کلاژن چیست و چه نقش مهمی در سلامت و زیبایی پوست و مو دارد، تحول بزرگی در دنیای محصولات تقویت کننده و ضد پیری ایجاد شد.

اهمیت کلاژن در سلامت و زیبایی مو

علاوه‌بر پوست، دندان و ناخن، کلاژن نقش بسیار ویژه‌ای در استحکام و سلامت موها هم دارد. بنابراین با افزایش سن احتمال ضعف و شکنندگی در موها هم وجود دارد که می‌توان با دریافت این پروتئین از منابع خارجی، کمبودش را به خوبی جبران کرد. منابع خارجی می‌توانند در یک برنامه یا روتین خاص شامل استفاده از محصولات تقویت کننده مو و حاوی کلاژن به همراه مصرف مکمل‌ها و خوراکی‌های کلاژن‌دار باشند.

برخی تحقیقات ثابت کرده‌اند که بین بازسازی فولیکول مو و کنترل ریزش مو و مصرف این پروتئین هم رابطه معناداری وجود دارد. بنابراین تاثیرات مثبت چند جانبه‌ای روی موها گذاشته و آن‌ها را قوی و زیبا می‌کند.

چه عواملی باعث کاهش این پروتئین در بدن می‌شوند؟

حالا باید به این پرسش پاسخ دهیم که عمده‌ترین دلایل کمبود کلاژن چیست ؟ در کنار افزایش سن که عامل بدیهی و طبیعی در کاهش مقدار تولید آن در بدن است، عوامل دیگری هم در این امر دخیل هستند. با وجود این که از افزایش سن نمی‌توان فرار کرد، اما می‌توان با رعایت برخی نکات برای زندگی سالم‌تر جلوی کاهش ذخائر این پروتئین ارزشمند در پوست و غضروف را گرفت.

مصرف بیش از حد قندها یا کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند آرد سفید، استفاده از دخانیات بخصوص سیگار و قرار گرفتن در معرض نور خورشید (اشعه فرابنفش یا UV)، مهم‌ترین عواملی هستند که به کلاژن‌های موجود در بافت‌های بدن صدمه زده و در کاهش سنتز آن نیز موثرند. برای مثال دود تنباکو، قند نوشابه‌ها و نیکوتین موجود در سیگار، به این پروتئین استحکام بخش پوست آسیب می‌رسانند. به همین دلیل گفته می‌شود که این عوامل باعث بروز پیری زودرس می‌شوند.

پس اگر می‌خواهید از چین و چروک شدن پوست صورت، دست‌ها و گردن که بسیار حساس هستند جلوگیری کرده و تاثیر مثبت محصولات حاوی کلاژن را ببینید، همین الان عادت‌های گفته شده را کنار بگذارید. سبک زندگی نادرست با افزایش رادیکال‌های آزاد، سرعت پیری و آسیب دیدن پوست را بالا می‌برد.

چطور کلاژن مورد نیاز پوست و مو را تامین کنیم؟

کمبود این پروتئین مساله‌ای شایع در سنین میانسالی و بالاتر است که خوشبختانه به شیوه‌های مختلفی می‌توان آن را جبران کرد. بدیهی است که اگر چند راهکار افزایش کلاژن در کنار هم انجام شود، نتیجه‌ی قابل انتظار که افزایش استحکام و جوانی پوست و مو است، زودتر و بهتر حاصل می‌شود. اما راه جبران کمبود کلاژن چیست ؟ در زیر به برخی از مهم‌ترین و مطمئن‌ترین راه‌های دریافت این پروتئین اشاره می‌کنیم.

1- دریافت کلاژن از طریق مواد خوراکی

این یکی از بهترین راه‌هاست که درکنار محصولات مراقبت از پوست و مو توصیه می‌شود. چند نمونه از خوردنی‌هایی که به بالارفتن میزان تولید این ماده در بدن کمک می‌کنند، معرفی می‌کنیم:

– خوراکی‌های غنی از آمینواسید و پروتئین

کلاژن یک پروتئین است و دریافت مقدار کافی اسید آمینه در رژیم غذایی روزانه می‌تواند سنتز آن را تقویت کند. حدود 19 آمینو اسید مختلف هر مولکول از این پروتئین را تشکیل می‌دهند که مهم‌ترین آنها پرولین، آرژینین، گلایسین و گلوتامین هستند. اغلب آمینواسیدها را می‌توان با خوردن انواع گوشت قرمز، سفید (مرغ و ماهی)، غذاهای دریایی و حبوبات دریافت کرد.

اما برخی آمینواسیدها مانند پرولین و گلایسین در گوشت حیوانات فراوان نیستند. پس برای تامین آن‌ها باید از سفیده تخم مرغ، جوانه گندم، لبنیات، قارچ، ژلاتین، کلم و مارچوبه استفاده کرد. در کنار موارد گفته شده که منابع دریافت پروتئین بودند، باید به خوردنی‌هایی که منابع مستقیم دریافت کلاژن هستند هم توجه کرد. با مصرف گوشت مرغ، آبگوشت استخوان (که از جوشاندن استخوان بدست میاید) و ژلاتین یا ژله‌های خانگی می‌توانید مستقیما آن را دریافت کنید.

– خوراکی‌های غنی از ویتامین سی و آ

نقش ویتامین سی در سنتز کلاژن چیست ؟ در ساخت پروکلاژن، دو آمینواسید پرولین و گلایسین به کمک ویتامین سی به هم متصل می‌شوند. بنابراین ویتامین C یک عامل کمکی برای تولید آن محسوب می‌شود. این ویتامین را با مصرف انواع مرکبات و سبزیجات به خصوص پرتقال، نارنگی، لیموترش، گریپ فروت، کیوی، فلفل، تمشک و… می‌توان بدست آورد.

ویتامین C علاوه‌بر تاثیر در افزایش تولید کلاژن، با خواص آنتی اکسیدانی که دارد از فعالیت مخرب رادیکال‌های آزاد که باعث پیری و آسیب دیدگی سلول‌های پوست می‌شوند نیز جلوگیری می‌کند. ویتامین A هم که در گوشت و میوه‌های مختلف (مثل بتاکاروتن) وجود دارد، برای سنتز این پروتئین مفید است.

 به‌طور کلی این کوفاکتورهای مهم از پیری زودرس و پیداشدن چین و چروک‌ها در پوست جلوگیری می‌کنند.

– خوراکی‌های حاوی مس

عنصر مس از طریق فعال کردن آنزیم سازنده کلاژن، باعث تولید بیشتر این پروتئین در سلول‌های بدن می‌شود. مصرف مواد غذایی مثل عدس، بادام هندی، پودر کاکائو و دانه کنجد می‌تواند مس مورد نیاز سلول‌ها را تامین کند.

– خوراکی‌های حاوی آنتوسیانین

اگر می‌خواهید بدانید که نقش آنتوسیانین‌ها در سنتز کلاژن چیست ، باید بگوییم این مواد آنتی اکسیدان‌های مفیدی برای محافظت از این پروتئین هستند. آنتوسیانین‌ها در میوه‌هایی مانند زغال اخته، تمشک، گیلاس و توت سیاه یافت می‌شوند. پس با مصرف این مواد می‌توان از آسیب دیدن سلول‌های بدن یا پروتئین‌ها بر اثر فعالیت رادیکال‌های آزاد جلوگیری کرد.

2- دریافت کلاژن از طریق مکمل‌ها

امروزه بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند در کنار اصلاح رژیم غذایی و خوردن خوراکی‌های کلاژن‌دار یا کلاژن‌ساز، از مکمل‌ها استفاده کنند. مکمل‌ها به‌خصوص در بین افرادی که با اضافه وزن درگیر هستند و نمی‌توانند آزادانه مقدار کافی از مواد غذایی را در رژیم روزانه خود قرار دهند، طرفداران بیشتری دارد. همین‌طور در زندگی پرمشغله‌ی امروزی برخی روزها وقت کافی برای خوردن خوراکی‌های متعدد وجود ندارد و مکمل‌ها در چنین شرایطی جایگزین خوبی به نظر می‌رسند.

علاوه‌بر این‌ها، مکمل‌ها دوز کافی و مشخصی از این پروتئین را (منطبق با مقدار مورد نیاز بدن) تامین می‌کنند. به همین دلیل مکمل قرص، کپسول یا پودری می‌تواند کمبودهای ناخواسته در رژیم غذایی را به درستی جبران کند. این مواد در کنار اثر مثبت در تقویت و جوانسازی پوست و مو، به تسکین درد مفاصل و بهبود سلامت روده‌ها هم کمک می‌کند.

اما مکمل کلاژن چیست؟ این مکمل از فرم هیدرولیز شده این پروتئین که حاوی پپتیدها و آمینواسیدهای سازنده آن است، ساخته می‌شود. این پپتیدها در بدن جذب شده و مجددا برای ساخت همین پروتئین مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده از مکمل‌هایی که حاوی ویتامین C هم هستند (یا مصرف آن‌ها در کنار منابع ویتامین سی)، به اثرگذاری هرچه بیشتر این مکمل‌ها کمک می‌کند.

البته در رابطه با مصرف مکمل، باید آلرژی‌ها را در نظر داشته باشید. برخی افراد به ماهی، تخم مرغ یا پروتئین‌های خاصی حساسیت دارند و باید از مصرف مکمل‌هایی که از این مواد ساخته شده، دوری کنند.

3- جذب از طریق محصولات پوست و مو

بعد از پاسخ به پرسش مهم کلاژن چیست ، سراغ دومین پرسش متداول در رابطه با این پروتئین می‌رویم: « آیا شامپوها، کرم‌ها و محصولات حاوی کلاژن واقعا موثرند؟» این سوال برای همه‌ی ما مطرح شده که آیا این محصولات می‌توانند باعث افزایش استحکام یا جوانسازی پوست و مو شوند؟

در سال‌های قبل‌تر، این ماده با این تصور که از طریق پوست سر یا دست‌ها و صورت قابل جذب است، مستقیما به محصولات مختلف افزوده می‌شود. اما در واقع ابعاد مولکول‌های این پروتئین بزرگ است و امکان جذب آن از طریق سلول‌های پوست وجود ندارد.

ولی خوشبختانه با پیشرفت علم و آزمایشات مختلف، سازندگان محصولات مراقبتی و درمانی پوست و مو متوجه شدند که پپتیدهای ناشی از هیدرولیز کلاژن از طریق پوست قابل جذب هستند. به همین دلیل از پپتیدهای آن در ساخت کرم، لوسیون، سرم، آمپول، شامپو، نرم کننده، ماسک مو و بسیاری از محصولات دیگر استفاده کردند. این پپتیدها اندازه‌ی کوچکتری دارند، پس می‌توانند به پوست نفوذ کرده و در ساختار پوست دوباره این پروتئین ساختاری را بسازند.

4- روش‌های کلینیک‌های پوست برای افزایش کلاژن

به غیر از مواردی که بالاتر گفته شد، چندین راه دیگر برای افزایش کلاژن وجود دارد که توسط کلینیک‌های تخصصی پوست و مو انجام می‌شود. تزریق، LED تراپی با نور قرمز و فروسرخ، استفاده از میکرودرم و مانند آن از جمله روش‌های متداول کلینیکی برای بالابردن سطح این پروتئنی در پوست هستند.

معرفی 9 محصولات حاوی کلاژن:

محصولاتی که در ادامه معرفی می‌شوند، جزو بهترین‌های دنیا برای جوانسازی و افزایش کلاژن در پوست یا مو هستند. برخی از این محصولات سلول‌های پوست را برای تولید بیشتر این پروتئین تحریک کرده و برخی دیگر با تامین پپتیدهای مورد نیاز برای ساخت آن، تولیدش را تسهیل و تسریع می‌کنند.

1- سرم طلا (گلد کلاژن) بالانس اصل انگلیس

این محصول یک سرم انگلیسی پرطرفدار در بازار محصولات پوست است که اثر جوانسازی و آبرسانی قابل توجهی دارد. این محصول با کمک به تولید کلاژن بیشتر در پوست، باعث افزایش استحکام، انعطاف‌پذیری و در نتیجه حفظ جوانی پوست می‌شود. همچنین در هیدراتاسیون یا آبرسانی پوست و کمک به جریان بهتر خون در زیر پوست موثر است.

با استفاده از این سرم گیاهی (وگان)، بدون پارابن و بدون گلوتن، پوست می‌تواند دوباره شفاف، شاداب و محکم شود.

2- پد ماسک لب گلد کلاژن بالانس انگلیسی

این ماسک برای آبرسانی، بازسازی و بهبود و نرمی بافت لب‌ها ساخته شده است. با کمک ماسک کلاژن می‌توانید از پیری، تیرگی و ترک خوردن پوست لب‌هایتان جلوگیری کنید. این محصول محبوب حاوی ذرات طلا بوده و فاقد گلوتن و پارابن است.

3- ماسک صورت گلد کلاژن بالانس اصل انگلیسی

این ماسک ورقه‌ای حرفه‌ای با افزایش تولید کلاژن در پوست، اثر لیفت کنندگی و جوانسازی خود را بر پوست صورت می‌گذارد. این محصول در رطوبت‌رسانی به پوست، از بین بردن چین و چروک و افزایش انعطاف‌پذیری پوست بسیار موثر است. همچنین پوست را شفاف و روشن می‌کند تا به سرحال به نظر رسیدن آن کمک کند.

علاوه‌بر تامین کلاژن از دست رفته‌ی پوست، این ماسک در دفع سموم و رادیکال‌های آزاد پوست و از بین بردن جوش‌های سرسیاه هم موفق عمل می‌کند.

4- پد دور چشم اسکین اکادمی اصل

این پدها حاوی پپتید‌های کلاژن و کوآنزیم Q10 هستند. این دو ماده به عنوان آنتی اکسیدان و مواد موثره‌ی ضد پیری عمل کرده و از پیری و افتادگی پوست زیر چشم جلوگیری می کنند. بنابراین استفاده از آن به افرادی که دور چشمشان چین و چروک دارند یا نگران خطوط ظاهر شده در اطراف چشم هستند، توصیه می‌شود. به‌علاوه این ماسک برای برطرف کردن علایم خستگی در پوست زیر چشم و بهبود خاصیت ارتجاعی آن بسیار مفید است.

5- سرم لیفت و سفت کننده قوی لیراک مدل اینتگرال سوپراکتیو

این محصول اگرچه کلاژن ندارد، اما حاوی مواد فعالی از عصاره‌های گیاهی خاص است که سنتز آن و انواع دیگر پروتئین در سلول‌های پوست را تحریک می‌کند. استفاده‌ی منظم از این محصول، به تدریج پوست صورت را صاف و خطوط ظاهر شده بر روی آن را پر می‌کند. این سرم خوشبوی فرانسوی فاقد پارابن بوده و برای استفاده توسط افراد بالای 50 سال مناسب است.

6- سرم بافت (بافه) اوردینری حجم ۳۰ میل

این سرم اوردینری حاوی کمپلکس‌های پپتیدی و هیالورونیک اسید است که جذب پوست شده و به تولید کلاژن در آن کمک می‌کنند. این محصول وگان برای انواع پوست مناسب بوده و باعث استحکام و رفع چین و چروک‌های پوست می‌شود. سرم بافه اوردینری برای آبرسانی و جوانسازی صورت بسیار عالی است و در تولید آن از سیلیکون، الکل و گلوتن استفاده نشده است.

7- پد زیر چشم گلد کلاژن بالانس اصل انگلیسی

این پدها برای سفت کردن پوست زیر چشم و رفع تیرگی و گودی آن تولید شده‌اند. این محصول با داشتن پپتیدهای کلاژن، پوست زیر چشم را تغذیه کرده و به رفع چین و چروک‌های آن کمک می‌کنند. در این محصول از پارابن و گلوتن استفاده نشده است.

8- کرم دور چشم گلد کلاژن بالانس اصل انگلیس

این محصول برای لیفت و جوانسازی پوست حساس دور چشم ساخته شده است. کرم گلد بالانس حاوی مواد موثره‌ی مختلفی است که موجب بازسازی و افزایش کلاژن در پوست می‌شوند. بنابراین، خطوط پنجه کلاغی و چین و چروک‌های دور چشم را از بین می‌برند. این کرم وگان یا کاملا گیاهی بوده و فاقد پارابن و گلوتن است.

9- شامپو او جی ایکس OGX اصل بیوتین و کلاژن

بیوتین و کلاژن اضافه شده به این شامپو، به ترمیم ساختار، ضخیم شدن و افزایش استحکام تارهای مو کمک می‌کنند. همچنین از ریزش موها جلوگیری و فولیکول‌های مو را برای رشد بیشتر تحریک می‌کنند.  در تولید این دو محصول، از سولفات و پارابن استفاده نشده است.